Wystąpienia
publiczne dla wielu osób są nie lada wyzwaniem. Ludzie boją się tego, jak będą
odbierani przez otoczenie. Choć funkcjonujemy, pracujemy i działamy dla siebie,
w większości opieramy się na opinii innych ludzi. Chcemy być akceptowani,
lubiani i podziwiani. Zależy nam na tym, by inni mieli o nas dobre zdanie, by
widzieli w nas pełnowartościowych ludzi.
Czym więc jest tytułowa autoprezentacja?
Otóż jest to sposób
komunikowania się z ludźmi, to pokazywanie innym poprzez wypowiedzi, gesty,
zachowania, czy nawet wygląd zewnętrzny, kim jestem, kim chcę być, dokąd
zmierzam i za kogo chcę być przez innych uważanym.
Stanowi
nieunikniony aspekt codziennych kontaktów zawodowych i prywatnych. Sukces
życiowy człowieka w ogromnym stopniu zależy bowiem od tego, jak postrzegają i
oceniają go inni. Dlatego też często staramy się kontrolować wrażenie wywierane
przez siebie i kierować nim.
W przypadku
autoprezentacji sami decydujemy, które fakty z naszego życia pragniemy ujawnić,
a treść naszej wypowiedzi zależy w dużym stopniu od tego, jakie wrażenie
pragniemy wywrzeć na słuchaczu.
Rodzaje autoprezentacji.
Wyróżniamy 3
rodzaje autoprezentacji.
- właściwa - czyli taka, w której pokazujemy, jacy naprawdę jesteśmy – kreujemy wizerunek
zgodny z naszą osobowością i przekonaniami.
- fałszywa –
dająca przekłamany obraz naszej osoby i informującej otoczenie,
że jesteśmy kimś zupełnie innym niż w rzeczywistości
- wybiórcza –
gdy świadomie dokonujemy selekcji faktów i zachowań, które uznamy za pożądane w
danej sytuacji i za ich pomocą kreujemy swój wizerunek
Sztuka
autoprezentacji to kombinacja następujących elementów:
1.
Wiarygodności, autentyczności i życzliwości względem otoczenia
2. Pewności
siebie, znajomości swoich mocnych stron
3. Asertywności
4. Umiejętności
skutecznej komunikacji
5. Umiejętności
„technicznych” – tworzenia prezentacji, sztuki przemawiania
Efekt "pierwszego wrażenia"
Gdy ktoś widzi
nas po raz pierwszy doznaje tzw. efektu
“pierwszego wrażenia”. Jest to efekt towarzyszący pierwszym chwilom kontaktu z
nowo poznanym człowiekiem: trwa do około 3 min., z tym że pierwsze kilkanaście
sekund to podświadoma ocena człowieka. W
tym czasie jego sylwetka, twarz, wygląd, tembr głosu, ubiór, zachowanie
sprawiają, że go akceptujemy bądź nie. Jest to analiza wszelkich otrzymanych niewerbalnych sygnałów, a w
niewielkim stopniu słów. Raz nabytego pierwszego wrażenia pozbywamy się bardzo
niechętnie. Po prostu nie lubimy
zmieniać swoich przyzwyczajeń i przyznawać się do pomyłki- nawet przed samym
sobą. Dlatego warto zabiegać o dobre pierwsze wrażenie.
Na nasz
wizerunek, a tym samym jakość autoprezentacji składają się: komunikacja pozawerbalna
i komunikacja werbalna.
Zajmijmy się
więc najpierw tym, co w autoprezentacji ważniejsze, czyli komunikacją
pozawerbalną, na którą składają się:
● oczy i wyraz twarzy
● postawa
● gestykulacja
● kontakt wzrokowy
● odległość od rozmówcy
● rekwizyty
● ubranie
● higiena osobista
● organizacja środowiska
Wszystkie
wymienione powyżej atrybuty komunikacji pozawerbalnej są związane z widzeniem.
Nasze oko rejestruje pewien obraz, a obraz w procesie komunikowania jest
przyjmowany przed słowem i nie stwarza
przeszkód językowych (wypowiedź trzeba zrozumieć - znać znaczenie słów). Ponadto
obrazy przyjmujemy niejako automatycznie- docierają szybciej niż słowa i są
lepie od słów zapamiętywane.
Zasady
dobrej prezentacji:
- Mów
zrozumiale
Mówisz do ludzi
i dla ludzi. Rób wszystko, żeby Cię rozumieli. Rozmawiaj z nimi a nie
przemawiaj. Używaj poprawnego języka, bez żargonu i obcych słów. Załóż, że
temat, który omawiasz jest nowy dla Twojej publiczności. Mów powoli i spokojnie
(ale nie beznamiętnie). Pokaż jak dobrze znasz się na temacie ale się nie
przechwalaj. Pracuj głosem. Zmieniaj tempo wypowiedzi i natężenie głosu.
Obserwuj reakcje słuchaczy.
- Znaj swoją
publiczność
Wiedz do kogo
mówisz. Kim są słuchacze. Czego oczekują. Dlaczego przyszli. Jak do nich
trafić. Mów ich językiem, patrz ich oczami. Wczuj się w ich sytuację. Dostosuj
język prezentacji i poziom merytoryczny do możliwości słuchaczy. Traktuj ich po
partnersku. Mów o nich i do nich. Rozwiązuj ich problemy. Bądź pomocny i
potrzebny.
- Bądź zaangażowany
Mów żywo i
zachowuj się spontanicznie. Przeżywaj swoje wystąpienie. Pokazuj jak zależy Ci
na tym o czym mówisz. Jak dobrze przygotowałeś się do prezentacji. Jak dobrze
znasz publiczność. Jak dobrze znasz się na temacie, który omawiasz. Słuchaj
pytań i odpowiadaj na nie. Dyskutuj. Pozwól zaangażować się publiczności.
- Postawa
Proste plecy,
głowa niesiona prosto lub lekko do góry, sprężysty krok, jasne spojrzenie. Pamiętajmy:
odbieramy głównie wrażenia, a nie fakty. Na
sylwetkę niebagatelny wpływ ma ułożenie rąk podczas rozmowy czy
wystąpienia. Możliwości jest wiele, jednak istnieją podstawowe wzorce ułożenia
rąk, świadczące o pewności siebie:
1. koszyczek-dłonie
opuszczone w dół splecione w sposób przypominający koszyczek
2.wieżyczka - końcówki lekko
rozstawionych palców dotykają siebie
3.gest przyjacielski - jedna dłoń
umieszczona w drugiej w sposób podobny do powitalnego uścisku dłoni.
4.postawa profesorska, inaczej lidera
- ręce złączone dłońmi znajdują się z
tyłu, na wysokości pośladków.
- Gestykulacja
Gestykulacja
powinna współgrać ze słowami. Dopasowanie gestów do wypowiadanych treści pomaga
w wykreowaniu osoby wiarygodnej i dynamicznej. Gestykulacja wskazuje, jaki mamy
temperament. Ilość gestów nie musi być znaczna- ważniejsza jest umiejętność ich
wykorzystywania w odpowiednim momencie. Gestykulacja w czasie rozmowy powinna
być miękka i zdecydowana.
- Ubiór
Nasz strój
powinien być zawsze czysty i dostosowany do sytuacji. Inaczej ubierzemy się na
rozmowę kwalifikacyjną w banku, a inaczej, gdy ubiegamy się o wolne miejsce
gitarzysty w zespole rockowym.
Kolor stroju (
i nie tylko stroju) jest znakiem w komunikacji międzyludzkiej.
Kolory:
• Ciemne, stonowane- budują prestiż,
kojarzą się z powagą
• Metaliczne- przepych, bogactwo,
elegancja
• Jaskrawe, żywe- dynamizm, aktywność
• Jasne, żywe- otwartość,
nowoczesność
• Kolory pastelowe- finezję, delikatność.
Bariery w autoprezentacji.
Dlaczego boimy
się zabrać głos w dyskusji, przeprowadzić prezentację?
Powodami mogą być wstyd, kompleksy, porównanie z innymi,
wychowanie, brak albo złe
doświadczenia, niepewność oraz negatywne
nastawienie. Wszystkie te przeszkody są możliwe do pokonania- najważniejsze
jest merytoryczne przygotowanie wystąpienia oraz ćwiczenia: przed lustrem,
przed bliskimi czy przed samą /samym sobą.